Komu i kiedy przysługuje takie uprawnienie?
Każda osoba posiadająca ubezpieczenie chorobowe, ma możliwość skorzystania z tzw. zwolnienia lekarskiego (L4) od pracy, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
W takim dokumencie należy zaznaczyć, kto jest opiekunem dla chorego.
Kogo należy rozumieć przez członka rodziny?
Ustawa wprost wskazuje, że do tego grona należą:
- małżonek;
- rodzice;
- rodzice dziecka;
- ojczym;
- macocha;
- teściowie;
- wnuki;
- rodzeństwo;
- dzieci w wieku powyżej 14
Podstawowym warunkiem skorzystania z opieki, jest pozostawanie przez ten czas we wspólnym gospodarstwie domowym
Definicję pojęcia „pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym” znajdziemy m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 2017 r. (I OSK 1483/16), gdzie wskazał on, że cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą prowadzi się gospodarstwo domowe, a wszystko dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują.
W doktrynie wskazuje się zaś, że warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym uważa się za spełniony także wówczas, gdy pracownik pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby, na przykład córka opiekuje się chorą matką mieszkającą oddzielnie (por. A. Rzetecka-Gil, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II).
Kiedy i komu przysługuje zasiłek opiekuńczy?
Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad, innym niż dziecko, chorym członkiem rodziny.
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje osobom pracującym na umowę o pracę, umowę zlecenie oraz tym, które prowadzą własną działalność gospodarczą i odprowadzają składki na ubezpieczenie chorobowe.
Zasiłek opiekuńczy w całości finansowany jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet gdy wypłaca go pracodawca.
Jak długo można pobierać zasiłek opiekuńczy?
Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres 14 dni w roku kalendarzowym.
Ile wynosi zasiłek opiekuńczy?
Wysokość zasiłku opiekuńczego na dziecko w wymiarze miesięcznym wynosi 80 % podstawy wymiaru zasiłku (czyli przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała konieczność wypłaty zasiłku).
Jakie dokumenty należy złożyć?
Dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego jest, złożony do pracodawcy (płatnika składek) w przypadku gdy jest się pracownikiem, wniosek o zasiłek opiekuńczy, zawierający określone dane.
W przypadku, gdy prowadzi się własną działalność gospodarczą, wniosek należy złożyć do ZUS, w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego, uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP.
Rozróżniamy dwa rodzaje wniosków:
- Wniosek Z-15B
Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny
- Wniosek Z-15A
Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem
Oba wnioski dostępne są na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS
W jakim terminie należy złożyć wniosek o zasiłek chorobowy?
Jeśli płatnikiem zasiłku jest ZUS, płatnik składek przekazuje do ZUS dokumenty niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłku niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania.
Roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje.
Kiedy ZUS ma prawo odmówić wypłaty zasiłku chorobowego?
ZUS przewiduje wstrzymanie wypłat zasiłków, jeśli wnioskodawca prowadzący działalność gospodarczą ma zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.
! Dodatkowe dni urlopu po nowelizacji Kodeksu pracy w 2023 r.
Już 26 kwietnia 2023 r. weszły w życie przepisy dostosowujące polski Kodeks pracy do unijnej dyrektywy 2019/1158, w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Pracownicy zyskali m.in. możliwość korzystania z nowych dni wolnych od pracy: urlopu opiekuńczego i zwolnienia z powodu siły wyższej.
Nowe przepisy dały możliwość uzyskania:
- bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym
oraz
- zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni (lub 16 godzin) w roku kalendarzowym z zachowaniem prawa do 50 % wynagrodzenia (w wysokości obliczanej jak w przypadku wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego)
KONTAKT