Od 17 listopada 2023 r. obywatele mogą skorzystać już z usługi zastrzeżenia numeru PESEL.
Mogą z niej skorzystać wszystkie osoby pełnoletnie.
Zastrzec swój PESEL można stacjonarnie w urzędzie lub online – na stronie obywatel.gov.pl lub za pośrednictwem aplikacji mObywatel (zastrzeżenie przez aplikację dostępne będzie prawdopodobnie od połowy grudnia br.).
Skorzystanie z takiej usługi pozwoli zmniejszyć ryzyko kradzieży danych osobowych, a w konsekwencji ograniczyć zjawisko zaciągania kredytów na cudze nazwisko. Szczególnie w dzisiejszej dobie cyfryzacji i pojawiających się „wyciekach” danych osobowych.
UWAGA!
Związek Banków Polskich podczas konferencji prasowej przypomniał jednak, że pełne wdrożenie usługi nastąpi dopiero w połowie przyszłego roku. A więc choć możliwość zastrzeżenia numeru PESEL istnieje już teraz, to takie zastrzeżenie będzie mieć skutek wyłącznie na przyszłość. Wynika to z faktu, że dopiero od 1 czerwca 2024 roku podmioty takie jak banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy, lub podjęciem czynności będą musiały sprawdzać w rejestrze zastrzeżeń PESEL, czy numer PESEL danej osoby został zastrzeżony.
Zatem zastrzeżenie numeru PESEL będzie chronić przed zdarzeniami, które będą mieć miejsce dopiero od 1 czerwca 2024 r., nawet jeśli zastrzeżenie zostało dokonane wcześniej.
Dlaczego warto zrobić to już teraz, jeżeli mamy obawy przed np. „wyciekiem” danych?
Już spieszę z odpowiedzią; jeżeli nawet pełne wdrożenie usługi będzie miało miejsce w połowie przyszłego roku i może zdarzyć się tak, że np. bank pomimo zastrzeżenia PESEL udzieli kredytu, wówczas będziemy mieli możliwość obrony i przedstawić wniosek dowodowy, że takiego zastrzeżenia dokonaliśmy. Ułatwia to znacznie obronę naszych praw przed ewentualnymi wierzycielami.
Jak zastrzec numer PESEL?
Aby zastrzec swój PESEL należy:
- wejść na stronę obywatel.gov.pl i zalogować się na swoje konto korzystając z profilu zaufanego, e-dowodu, bankowości elektronicznej albo aplikacji mObywatel,
- zalogować się do aplikacji mObywatel (usługa będzie dostępna w aplikacji prawdopodobnie od połowy grudnia br.),
- udać się do urzędu miasta lub gminy i złożyć wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL.
Jeśli wybierzemy opcję zastrzeżenia numeru PESEL przez Internet, cały proces nie zajmie więcej niż 2 minuty – po wejściu na stronę obywatel.gov.pl należy zalogować się na swoje konto, wybierając jedną ze wspomnianych powyżej możliwości logowania. Zaraz po zalogowaniu powinien wyświetlić się baner „Zastrzeż PESEL”. Jeżeli jednak go nie będzie widać, to znajdziemy go w menu po lewej stronie w zakładce Twoje dane, a następnie „Rejestr zastrzeżeń PESEL”. W tym miejscu powinna pojawić się informacja czy PESEL jest zastrzeżony czy nie. Zastrzeżenie nie jest automatyczne, dlatego sami musimy sprawdzić, a następnie zdecydować, czy zastrzegamy swój PESEL.
Wystarczy jedno kliknięcie w przycisk Zastrzeż PESEL, a następnie potwierdzenie swojego wyboru i kliknięcie ponownie w przycisk Zastrzeż PESEL. Gdy tylko to zrobimy, powinniśmy zobaczyć zaktualizowany status o treści: Twój PESEL jest zastrzeżony. Co więcej, w zakładce „Twoje zmiany” można dokładnie sprawdzić kiedy PESEL został zastrzeżony, a w zakładce „Kto sprawdzał nasz PESEL”, kiedy ktoś go weryfikował.
Czy można cofnąć zastrzeżenie PESEL – kiedy warto to zrobić?
Na stronie obywatel.gov.pl można nie tylko zastrzec, ale również cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL. Można to zrobić w każdej chwili – wystarczy ponownie zalogować się na swoim koncie i kliknąć przycisk Cofnij zastrzeżenie, a następnie wybrać jedną z dwóch zaproponowanych opcji:
- cofnij bezterminowo – to opcja, która umożliwia ponowne zastrzeżenie numeru PESEL w każdej chwili
lub
- cofnij i ustaw ponowne zastrzeżenie – umożliwia ustawienie dokładnej daty i godziny ponownego, automatycznego zastrzeżenia PESEL. Z tej opcji warto skorzystać, gdy potrzebujemy załatwić coś w miejscach, które weryfikują zastrzeżenie.
Ewidencja zastrzeżeń numeru PESEL
Rejestr zastrzeżeń numerów PESEL powstanie na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 poz. 1394).
Rejestr umożliwia:
- zastrzeżenie numeru PESEL,
- cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL,
- wgląd do historii zastrzeżeń numeru PESEL i wykazu weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL. Do wglądu będą uprawnione podmioty zobowiązane i podmioty, które będą chciały weryfikować zastrzeżenie numeru PESEL na zasadach przewidzianych w ustawie,
- weryfikację istnienia zastrzeżenia numeru PESEL za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel i usług sieciowych.
Zastrzeżenie numeru PESEL w żaden sposób nie zablokuje możliwości rejestracji do lekarza, realizacji recepty czy załatwienia sprawy urzędowej.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (art. 23p w zw. z 23e)
- Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 7 listopada 2023 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania wniosków stosowanych przy zastrzeganiu i cofaniu zastrzeżenia nr PESEL.
KONTAKT