W Polsce coraz częściej mówi się o przedsiębiorczości w kontekście małych, lokalnych działalności gospodarczych, które nie wymagają skomplikowanej rejestracji ani kosztownych procedur.
Działalność nierejestrowana, znana również jako „sprzedaż okazjonalna”, stała się popularną formą prowadzenia biznesu, szczególnie dla osób, które chcą spróbować swoich sił w przedsiębiorczości bez obciążenia formalnościami.
Ale kto tak naprawdę może prowadzić działalność nierejestrowaną? Jakie obowiązki wiążą się z jej prowadzeniem? W tym artykule przedstawię Ci odpowiedzi na te i inne pytania, aby pomóc Ci zrozumieć, jak legalnie prowadzić działalność nierejestrowaną w Polsce.
Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana to działalność gospodarcza, którą osoba fizyczna prowadzi bez konieczności jej rejestrowania w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest to forma przedsiębiorczości skierowana głównie do osób, które nie planują regularnie prowadzić działalności gospodarczej, a ich przychody nie przekraczają określonego limitu.
Zasadniczo chodzi o działalność o charakterze okazjonalnym, której celem jest np. sprzedaż drobnych przedmiotów, rękodzieła, wyrobów spożywczych, czy innych produktów w ograniczonym zakresie. Możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej daje większą elastyczność, ponieważ osoby ją prowadzące nie muszą martwić się o obowiązki związane z rejestracją firmy, składkami na ZUS czy prowadzeniem pełnej księgowości.
Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Nie każda osoba może prowadzić działalność nierejestrowaną. Zasadniczo dotyczy to osób fizycznych, które spełniają kilka warunków. Poniżej przedstawiam najważniejsze z nich:
- Brak wcześniejszej działalności gospodarczej: Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 Prawo przedsiębiorców, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie może być zarejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Oznacza to, że osoba ta nie może prowadzić innej działalności gospodarczej w tym samym czasie.
- Limit przychodów: Przychody osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną nie mogą przekroczyć limitu ustalanego na podstawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2025 roku limit ten wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia, co daje około 3499,50 zł miesięcznie. Jeżeli przychody z działalności nierejestrowanej przekroczą ten limit, osoba musi zarejestrować działalność gospodarczą.
- Brak wcześniejszej działalności gospodarczej: Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie może w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzić zarejestrowanej działalności gospodarczej (zawieszenie działalności jest liczone jak jej niewykonywanie).
- Brak regulacji branżowych: Istnieją pewne branże, w których działalność nierejestrowana nie jest dopuszczalna. W przypadku działalności, która wymaga specjalnych zezwoleń, licencji lub spełnienia innych wymagań formalnych (np. sprzedaż alkoholu, prowadzenie apteki), nie można prowadzić działalności nierejestrowanej.
Jakie obowiązki wiążą się z prowadzeniem działalności nierejestrowanej?
Choć działalność nierejestrowana nie wiąże się z koniecznością rejestracji w CEIDG, osoba ją prowadząca wciąż ma kilka obowiązków, które musi spełniać. Poniżej najważniejsze z nich:
- Obowiązki podatkowe: Prowadzenie działalności nierejestrowanej nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatków. Właściciele takiej działalności muszą:
- Prowadzić rozliczenia podatkowe: Przychody z działalności nierejestrowanej należy uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36), rozliczając je według skali podatkowej,
- Przestrzegać limitu przychodów, o którym mowa wcześniej, i nie przekroczyć go.
- Ewidencjonowanie sprzedaży: Mimo że nie ma obowiązku prowadzenia pełnej księgowości, przedsiębiorcy prowadzący działalność nierejestrowaną muszą ewidencjonować przychody. Najczęściej stosowaną metodą jest prowadzenie prostej ewidencji sprzedaży, co pozwala na kontrolowanie przychodów i obliczanie podatków.
- Brak obowiązku składek ZUS: Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie jest zobowiązana do opłacania składek na ZUS, co stanowi dużą zaletę tego rodzaju działalności. Jednakże warto pamiętać, że osoby te nie będą miały prawa do świadczeń z ZUS, takich jak emerytura czy zasiłki chorobowe.
- Przestrzeganie praw konsumentów: Nawet bez rejestracji działalności gospodarczej, obowiązują przepisy dotyczące ochrony konsumentów, takie jak prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość w terminie 14 dni oraz obowiązki związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą towarów.
- Działalność w zakresie sprzedaży okazjonalnej: Jeśli prowadzisz sprzedaż okazjonalną (np. podczas targów, festiwali, czy innych wydarzeń), musisz pamiętać o kilku szczególnych regulacjach:
- Zdarza się, że organizatorzy takich wydarzeń wymagają od uczestników przedstawienia zaświadczenia o legalności działalności (np. w formie zaświadczenia o nierejestrowanej działalności).
- Jeśli sprzedajesz wyroby spożywcze lub produkty, które podlegają specjalnym normom, musisz spełniać odpowiednie przepisy sanitarno-epidemiologiczne.
Jakie są korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowanej?
- Brak kosztów rejestracji: Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ponosi kosztów związanych z rejestracją działalności gospodarczej, co pozwala na zaoszczędzenie czasu i pieniędzy.
- Brak składek ZUS: Ponieważ osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą opłacać składek ZUS, mogą zaoszczędzić na kosztach ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.
- Prostota ewidencji: Prowadzenie ewidencji sprzedaży jest stosunkowo proste, nie wymaga skomplikowanej księgowości, a rozliczenie podatkowe jest możliwe na zasadzie ryczałtu.
- Elastyczność: Działalność nierejestrowana jest szczególnie atrakcyjna dla osób, które chcą prowadzić działalność na próbę, w niewielkim zakresie i bez zbędnych formalności.
Podsumowanie
Działalność nierejestrowana to świetna opcja dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z przedsiębiorczością, ale nie chcą od razu angażować się w pełną rejestrację firmy i związane z tym formalności. Pamiętaj jednak, że prowadzenie takiej działalności wiąże się z określonymi limitami i obowiązkami podatkowymi. Zawsze warto upewnić się, że spełniasz wszystkie wymogi, aby uniknąć problemów z organami podatkowymi.
Zapraszam Cię do kontaktu, jeżeli masz wątpliwości lub dodatkowe pytania 
KONTAKT
